Zarys najstarszych dziejów osadnictwa nad jeziorem Drawsko (cz.2)

JEZIORO TAJEMNIC. Kurhanowe cmentarzysko, ofiarne wzgórze, Szlak Solny i Templariusze – o tych ciekawostkach pisze w drugiej części artykułu regionalista z Czaplinka Zbigniew Januszaniec.

W sąsiedztwie jeziora stwierdzono obecność licznych śladów dawnego osadnictwa, które wciąż czekają na dokładne zbadanie. Przykładem może być Grodzka Góra koło Męcidołu, brzeg Zatoki Siemczyńskiej, półwysep Sulibórz czy okolice wsi Piaseczno, które są wręcz wyjątkowe pod względem liczby znalezisk. Dziewiętnastowieczne publikacje mówią o odkryciu na północ od Piaseczna na polach sąsiadujących z Zatoką Rzepowską wielu starożytnych grobowców, pochodzących w większości z epoki żelaza. Znaleziono tam liczne płaskie i kurhanowe miejsca pochówków. Znajdujące się tu wielkie cmentarzysko urnowe z setkami urn nigdy nie zostało poddane profesjonalnym badaniom archeologicznym i – niestety –  zostało w znacznym stopniu zniszczone  w wyniku prac polowych. W tym samym rejonie, w pobliżu brzegu Zatoki Rzepowskiej znajduje się zagadkowe wzgórze, na którego szczycie XIX-wieczny właściciel majątku w Piasecznie J. G. Gruetzmacher dokonał niezwykłych odkryć, na podstawie których wysnuł on wniosek, że mogło to być miejsce, gdzie pogańskim bóstwom składano ofiary z ludzi. Wzgórze to również czeka na profesjonalne badania archeologiczne.

Historycy są zgodni co tego, że w końcu VII lub na początku VIII stulecia w sąsiedztwie jeziora Drawsko oraz w rejonie górnego biegu rzeki Drawy, a także wzdłuż równoleżnikowego pasma jezior ciągnących się na wschód od jeziora Drawsko, zaczęło kształtować się skupisko osadnicze składające się z co najmniej 7 grodzisk i ponad 20 osad otwartych zgrupowanych wokół dzisiejszej wsi Stare Drawsko i innych pobliskich miejscowości (Czaplinek, Sikory, Rakowo, Łubowo). Najbujniejszy rozwój tego osadnictwa – jak wskazują badania archeologiczne – miał miejsce w okresie od IX do XII wieku.  Przypuszcza się, że w tym zespole osadniczym szczególnie ważną rolę spełniał gród w Drahimiu (obecnie Stare Drawsko). Wskazywałoby na to centralne położenie tego grodu wobec całego skupiska osadniczego, a także jego lokalizacja w wąskim przesmyku między jeziorami Drawsko i Żedno, a więc w miejscu o  wyjątkowych walorach obronnych. Za tą hipotezą przemawia także strategiczne położenie grodu przy ważnym szlaku komunikacyjnym łączącym Wielkopolskę z Pomorzem – przy Szlaku Solnym.

W końcu XIII wieku ziemie w rejonie jeziora Drawsko i górnego biegu rzeki Drawy weszły w skład komandorii zakonu templariuszy. Był to efekt nadania templariuszom tego terytorium przez księcia Wielkopolski Przemysła II. Na siedzibę komandorii templariusze obrali Czaplinek (stąd niemiecka nazwa Czaplinka – Tempelburg). W treści wystawionego przez Przemysła II dokumentu nadającego ten obszar templariuszom podana jest data 1286 – co widzimy na zaprezentowanych ilustracjach – jednak współcześni historycy, w wyniku analizy zawartych w nim zapisów, datują  ten dokument na 1290 rok. W tym, pisanym łaciną dokumencie znajdujemy nazwę naszego jeziora podaną w formie „Dravzk” („lacum nomine Dravzk”), mającej rodowód słowiański i brzmiącej jak nieco zniekształcona nazwa współczesna. Nazwa wywodzi się od przepływającej przez to jezioro rzeki Drawy. W nagłówku zachowanego odpisu dokumentu Przemysława – co widzimy na zaprezentowanej ilustracji – użyto nazwy jeziora w wersji „Drawsk”.